تأثیر دو نوع صبحانه ایرانی (پر‌کربوهیدرات و پرپروتئین) بر عملکرد شناختی دانش‌آموزان 11-9 ساله دبستانی

سابقه و هدف: مصرف صبحانه به عنوان مهم‌ترین وعده غذایی در روز توصیه می‌شود. اما همه مطالعات، اثر مثبت مصرف صبحانه روی عملکرد شناختی را تأیید نمی‌کنند. تفاوت در نوع صبحانه می‌تواند دلیل نتایج متناقض موجود در مطالعات باشد. با وجود این، مطالعه‌ای که اثر نوع صبحانه بر عملکرد شناختی را به صورت حاضر مورد بررسی قرار داده باشد، بسیار کم است. مطالعه حاضر برای مقایسه تأثیر دو نوع صبحانه معمول ایرانی (پرکربوهیدرات و پرپروتئین) بر عملکرد شناختی کودکان دبستانی طراحی شد. مواد و روش‌ها: تعداد 51 کودک خوب تغذیه شده 9 تا 11 ساله (27 دختر و 24 پسر) در مطالعه حاضر شرکت کردند. کودکان به روش کار آزمایی کنترل شده تصادفی – متقاطع، سه روز به فاصله یک هفته، یکی از دو نوع صبحانه را مصرف کردند یا به عنوان کنترل ناشتا باقی ‌ما‎ندند. دو نوع صبحانه عبارت بودند از صبحانه پرکربوهیدرات (60%) و صبحانه پرپروتئین (25%) که انرژی و چربی یکسانی داشتند، اما از نظر محتوای کربوهیدرات و پروتئین متفاوت بودند. عملکرد شناختی کودکان قبل از صبحانه، 30 و 120 دقیقه بعد از صرف صبحانه، به وسیله آزمون‌های استاندارد شده مؤسسه CDR انگلستان با استفاده از رایانه ارزیابی شد. یافته‌ها با استفاده از نرم افزارآماری 15 SPSS پردازش شدند و با قبول سطح معنی‌داری 05/0>P مورد قضاوت آماری قرار گرفتند. یافته‌ها‌: در پی هر سه الگو (مصرف صبحانه پرکربوهیدرات، مصرف صبحانه پرپروتئین و عدم مصرف صبحانه) تفاوت معنی‌داری بین سه گروه در بیشتر آزمون‌های شناختی در هر دو جنس پدید نیامد. اما مصرف صبحانه پرکربوهیدرات در مقایسه با دو الگوی دیگر موجب افت معنی‌دار زمان واکنش ساده (023/0>P )، زمان واکنش انتخابی (018/0>P) و قدرت توجه (013/0>P) در دختران شد. در گروه ناشتا بهبود زمان واکنش انتخابی (003/0>P) در پسران مشاهده شد. نتیجه گیری: در کودکان سالم، نوع صبحانه بر عملکرد شناختی پسران اثر نداشت، اما در دختران صبحانه پرکربوهیدرات موجب کاهش سطح توجه شد. از آنجا که کمّیت و کیفیت صبحانه به دلیل تأثیر بر خلق، دو عامل مهم اثرگذار بر ارتباط صبحانه و عملکرد شناختی هستند، باید در این گونه مطالعات مورد سنجش قرار گیرند.